Inflacioni Mediatik, Paradoksi i Një Strukture
Ani Turhani
Në një epokë digjitale dhe të informacionit të shpejtë, mediat luajnë një rol jetik në formësimin e opinioneve dhe mendimeve të publikut. Por, ndërkohë që ato ndihmojnë në shpërndarjen e informacionit, gjithashtu krijojnë një fenomen që mund të konsiderohet si “inflacion mediatik”. Ky term, ndonëse mund të tingëllojë si një metaforë për rritjen e çmimeve, në realitet i referohet mbingarkesës me informacion, shpeshherë të panevojshëm ose të paverifikuar, që na ofrohet në mënyrë të vazhdueshme dhe masive. Ky inflacion ka pasoja të shumta, duke filluar nga ngatërrimi i perceptimeve deri te rënia e besueshmërisë në burimet informative. Në këtë kontekst, mund të flasim për një paradoks të një strukture që është e ngarkuar me informacion, por që, për shkak të mbingarkesës, e humbet aftësinë për të komunikuar në mënyrë efektive.
Inflacioni mediatik është një pasojë e natyrshme e zhvillimit të teknologjisë dhe rritjes së aksesit në internet. Me ardhjen e platformave si Facebook, Twitter, Instagram dhe TikTok, informacioni ka filluar të shpërndahet më shpejt dhe më gjerësisht se kurrë më parë. Një lajm mund të bëhet viral në sekonda dhe mund të arrijë miliona njerëz në një kohë shumë të shkurtër. Ky proces ka sjellë një tërësi lajmesh, artikujsh dhe postimesh që shpesh janë të fragmentuar, të paverifikuar ose të njëanshme.
Një ndër pasojat e paraqitjes së një mase kaq të madhe informacioni është përhapja e dezinformatave dhe lajmeve të rreme. Me sa duket, inflacioni mediatik ka krijuar një mjedis ku informacioni ka humbur kuptimin e tij të vërtetë, duke u përzier me teori konspirative dhe spekulime pa bazë. Shumë individë, për shkak të këtij inflacioni, mund të ndihen të mbingarkuar dhe të paorientuar, duke krijuar një lloj “lodhje” mediatike që i bën ata të mos besojnë më në asnjë informacion që konsumojnë.
Në thelb, mediat janë ndërtuar për të ofruar informacion dhe për të ndihmuar individët të kuptojnë botën që i rrethon. Megjithatë, në një mjedis të karakterizuar nga inflacioni mediatik, ky qëllim fillestar bëhet gjithnjë e më i paqëndrueshëm. Paradoksi që lind është ai i një strukture që ka për qëllim informimin dhe edukimin e publikut, por që për shkak të vetë naturës së saj është duke krijuar një hapësirë të pasigurt dhe të paqartë, ku individët janë të hutuar dhe të turbulluar nga bollëku i informacionit.
Ky fenomen është më evident në lidhje me median tradicionale dhe ato digjitale. Media tradicionale, pavarësisht se ka një strukturë redaktuese dhe kontroll mbi informacionin që publikohet, përballet gjithashtu me rritjen e numrit të kanaleve dhe burimeve të informacionit. Në këtë mënyrë, ajo përpiqet të mbajë ritmin me kërkesën për lajme të shpejta dhe të menjëhershme, që shpesh shpërfillin proceset e nevojshme të verifikimit dhe analizës.
Ndërkohë, platformat digjitale, që janë më të hapura dhe më të shpejta, kanë krijuar një mjedis ku cilësia dhe besueshmëria e informacionit janë të vështira për t’u garantuar. Ky është një tjetër lloj paradoksi: një shoqëri që ka qasje të pakufizuar në informacion, por që është gjithashtu e bllokuar nga mjegulla e lajmeve të gabuara, thashethemeve dhe përmbajtjeve sensacionaliste.
Pasojat e këtij inflacioni janë të shumta dhe të thella. E para është ngatërrimi i opinionit publik. Në një mjedis ku çdo njeri ka mundësinë të publikojë mendimin e tij dhe të shpërndajë lajme, bëhet gjithnjë më e vështirë të diferencohet informacioni i besueshëm nga ai i paqëndrueshëm. Individët mund të ndihen të mbingarkuar nga kaosi mediatik dhe të humbasin besimin te burimet e informacionit që dikur ishin autoritative.
E dyta është çrregullimi i debatit publik. Kur informacionet dhe lajmet shpërndahen në mënyrë të pa kontrolluar, ato shpesh përçajnë shoqërinë dhe krijojnë polarizim të opinionit. Çështjet që dikur mund të kishin një diskutim të ndershëm dhe të argumentuar, tani mund të shndërrohen në debate të mbyllura, ku çdo palë ka informacionin e vet të selektuar, që mbështet vetëm pikëpamjet e saj.
Një tjetër pasojë është rënia e besueshmërisë në mediat tradicionale. Me shpërthimin e inflacionit mediatik dhe rritjen e pasigurisë që ka shkaktuar ky fenomen, shumë individë preferojnë të konsumojnë lajme nga burime të pasigurta ose të tjera që ndjekin interesat e tyre. Kjo ka shkaktuar një lloj skepticizmi dhe humbje besimi ndaj autoriteteve mediatike që dikur kishin rol udhëheqës.
Për t’i dhënë zgjidhje këtij inflacioni, është e nevojshme që të rikthehet roli i filtrimit të informacionit. Kjo mund të realizohet nëpërmjet procesit të edukimit mediatik, që ka për qëllim zhvillimin e aftësive për të dalluar informacionin e vlefshëm nga ai që është i pasaktë ose i dezinformuar. Në këtë drejtim, mediat duhet të përqendrohen jo vetëm në shpërndarjen e informacionit, por edhe në edukimin e audiencës për të njohur dhe vlerësuar burimet e besueshme.
Në fund, inflacioni mediatik është një fenomen kompleks që ka ndikuar thelbësisht në mënyrën se si konsumojmë informacionin dhe ndikojmë në perceptimin publik. Ky është një paradoks i një strukture që është bërë e mbingarkuar, duke humbur kështu aftësinë e saj për të informuar në mënyrë të qartë dhe të saktë. Vetëm përmes një balancimi të kujdesshëm dhe të përpiktë të informacionit, mund të arrijmë të restaurojnë besimin dhe funksionin e vërtetë të medias në shoqërinë moderne.
Ky blog është konceptuar si hapësirë për studentët që të shprehin mendimet, ndjesitë, si dhe rekomandimet e tyre për aspekte të ndryshme që lidhen me edukimin mediatik dhe shoqërinë ku ata jetojnë. Ky blog është mbështetur financiarisht nga Zyra e Marrëdhënieve me Publikun e Ambasadës së SHBA-së në Tiranë, në kuadër të Projektit “Edukimi për Median dhe Informacionin në Universitetet Shqiptare: Nga pilotimi në zbatim”. Opinionet, gjetjet, konkluzionet dhe rekomandimet e shprehura në këtë blog janë të autorëve dhe nuk përfaqësojnë domosdoshmërisht ato të Departamentit të Shtetit.
