Roli i qytetarit në konsumimin dhe krijimin e ekosistemit të informacionit. Ndikimi i tij në ekosistemin informues.

Esma Mustafa

Roli i qytetarit në konsumimin dhe krijimin e ekosistemit të informacionit. Ndikimi i tij në ekosistemin informues.

Në një botë dixhitale ku lajmet zënë pjesën më të madhe të ditës sonë, shpesh shohim se qytetarët nuk ndikohen më aq lehtë nga informacioni që konsumojnë. Ky indiferentizëm, sidomos ndaj kronikave të zeza por gjithashtu dhe lajmeve të përditshme, është bërë i zakonshëm dhe për fat të keq, po shfaqet gjithnjë e më shumë. Shumë njerëz, sidomos të rinjtë, ndihen të përfshirë në një fluks të pafund lajmesh që në vend të reagimit, shkakton apati dhe një mungesë të ndjesisë qytetare për të reaguar. Në këtë kontekst, është e rëndësishme që secili prej nesh të rifitojë ndërgjegjësimin për të drejtat dhe përgjegjësitë që kemi si qytetarë.

Qytetari, si një individ pjesë e një komuniteti të gjerë, duhet të jetë i vetëdijshëm për rolin që luan jo vetëm si konsumator informacioni, por edhe si kontribues në shpërndarjen e tij. Çdo reagim apo mungesë e tij ka pasqyrë në përditshmërinë e mediave, në mënyrën se si prezantohen ngjarjet dhe në perceptimin publik që krijohet për to. Nëse si qytetarë nuk angazhohemi dhe nuk reagojmë, lejojmë që lajmet dhe informacioni të formojnë narrativën pa një zë të qytetarit, kjo sjell në humbjen e thelbit të një shoqërie demokratike.

Sipas disa studimeve, numri i portaleve që ofrojnë informacione të rreme ka ardhur duke u shtuar. Këto burime shpesh krijojnë konfuzion dhe i bëjnë njerëzit të ndihen të pavendosur se çfarë është e saktë dhe çfarë jo. Mungesa e një reagimi qytetar për t’i denoncuar këto portale përforcon edhe më shumë ndjenjën e paqartësisë dhe e bën më të vështirë për qytetarët të besojnë burimet e lajmeve që konsumojnë. Ndaj, në këtë kontekst, është e rëndësishme që qytetarët të zhvillojnë aftësinë për të analizuar dhe vlerësuar informacionin dhe të jenë të gatshëm të reagojnë ndaj çdo informacioni të pasaktë që hasin.

Një rol tjetër i rëndësishëm i qytetarit është angazhimi për të kuptuar të drejtat e tyre në ligjet e informimit. Çdokush ka të drejtë të kërkojë informim të saktë dhe të reagojë ndaj çdo lajmi të rremë apo të pabazë. Ndërkohë, një qytetar përgjegjës duhet të jetë i vetëdijshëm për rëndësinë e të qenit i informuar për të drejtat e tij dhe për ligjet që mbrojnë lirinë e medias dhe fjalës. Të rinjtë, në veçanti, duhet të jenë të informuar për mënyrën se si funksionojnë këto ligje dhe si të shfrytëzojnë hapësirat mediatike për të shprehur mendimet e tyre dhe për të mbrojtur të drejtat e tyre.

Një aspekt tjetër i rëndësishëm është krijimi i një “ekosistemi të shëndetshëm” të informacionit, ku liria e fjalës dhe e shprehjes respektohet, pa tejkaluar kufijtë e respektit dhe etikës. Liria jonë përfundon atje ku fillon liria e tjetrit, dhe për këtë arsye është thelbësore që të shmangim gjuhën e urrejtjes, bullizmin dhe shpifjet që shpesh përhapen në mediat sociale. Ne si qytetarë kemi përgjegjësinë të kontribuojmë në një mjedis informues që i respekton të gjitha zërat, pa e dëmtuar integritetin dhe të drejtat e askujt.

Për të ndërtuar një kulturë informimi të shëndetshme, duhet të fillojmë që nga edukimi i brezit të ri. Të rinjtë duhet të mësojnë në shkolla për mënyrën si të dallojnë informacionin

e saktë nga ai i rremë dhe për rëndësinë e të qenit të mirëinformuar. Gjithashtu, duhet të inkurajohen të shprehin mendimet e tyre në mënyrë konstruktive dhe të jenë të ndërgjegjshëm për ndikimin që kanë në komunitet.

Në përfundim, informimi i përditshëm ka një ndikim të madh në jetën tonë, dhe secili prej nesh duhet të kuptojë rëndësinë e rolit të tij si qytetar aktiv. Nuk mjafton vetëm të konsumojmë lajme; duhet të angazhohemi, të reagojmë, dhe të krijojmë një shoqëri ku informimi është në shërbim të të gjithëve, duke përmirësuar përditshmërinë dhe perspektivën tonë për të ardhmen.